การบริหารจัดการคลังสินค้า เป็นหัวใจสำคัญของธุรกิจหลายประเภท โดยเทคนิคการบริหารคลังสินค้าแบบ FIFO และ FEFO คือวิธีบริหารคลังที่มีประสิทธิภาพเมื่อเลือกใช้อย่างเหมาะสม
FIFO คืออะไร ?
FIFO หรือ First In, First Out เป็นวิธีการบริหารคลังสินค้าที่ยึดหลัก “เข้าก่อน ออกก่อน” โดยสินค้าที่เข้าคลังก่อน จะถูกนำออกไปจำหน่ายก่อนเสมอ
หลักการทำงานของ FIFO
หลักการทำงานของ FIFO นั้นเน้นการจัดการที่เป็นระบบและมีประสิทธิภาพ เพื่อให้แน่ใจว่าสินค้าที่เข้าคลังก่อนจะถูกนำออกไปจำหน่ายก่อน โดยทำได้ดังนี้
- จัดเรียงสินค้าตามลำดับการเข้าคลัง
- บันทึกวันที่รับสินค้าอย่างละเอียด
- จัดวางสินค้าใหม่ไว้ด้านหลังสินค้าเก่า
- นำสินค้าที่เข้าคลังก่อนออกจำหน่ายก่อนเสมอ
ตัวอย่างการใช้ FIFO ในการบริหารคลังสินค้า
ในทางปฏิบัติ เราจะเห็นตัวอย่างการใช้วิธีบริหารคลังแบบ First In, First Out ได้ในหลายธุรกิจ เช่น ร้านค้าปลีกที่จัดเรียงสินค้าบนชั้นวาง โดยวางสินค้าเก่าไว้ด้านหน้า รวมไปถึงโรงงานผลิตซึ่งนำวัตถุดิบที่ซื้อมาก่อนมาใช้ในการผลิตก่อน หรือศูนย์กระจายสินค้าที่จัดส่งสินค้าตามลำดับการรับเข้า ระบบนี้ช่วยให้การหมุนเวียนสินค้าเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและเป็นระบบ
FEFO คืออะไร ?
FEFO หรือ First Expired, First Out เป็นวิธีการบริหารคลังสินค้าที่ให้ความสำคัญกับวันหมดอายุของสินค้า โดยสินค้าที่จะหมดอายุก่อนจะถูกนำออกไปจำหน่ายก่อน
หลักการทำงานของ FEFO
การทำงานของระบบ FEFO จำเป็นต้องมีการติดตามและควบคุมที่เข้มงวดกว่า FIFO เพื่อให้แน่ใจว่าสินค้าที่ใกล้หมดอายุจะถูกนำออกไปจำหน่ายก่อนเสมอ โดยทำได้ดังนี้
- ตรวจสอบและบันทึกวันหมดอายุของสินค้าทุกชิ้น
- จัดเรียงสินค้าตามวันหมดอายุ
- ติดตามอายุการเก็บรักษาอย่างสม่ำเสมอ
- นำสินค้าที่ใกล้หมดอายุออกจำหน่ายก่อน
ตัวอย่างการใช้ FEFO ในการบริหารคลังสินค้า
FEFO เป็นระบบที่พบเห็นได้บ่อยในธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับสินค้าที่มีวันหมดอายุ เช่น ร้านขายยาที่ต้องจัดเรียงยาตามวันหมดอายุอย่างเคร่งครัด ซูเปอร์มาร์เก็ตที่ต้องจัดการสินค้าอาหารสด หรือคลังสินค้าเวชภัณฑ์และเครื่องสำอางที่ต้องคำนึงถึงอายุการใช้งานของผลิตภัณฑ์
เปรียบเทียบความแตกต่างระหว่าง FIFO และ FEFO
การเลือกใช้ FIFO หรือ FEFO ขึ้นอยู่กับลักษณะของธุรกิจและประเภทของสินค้า โดยสามารถดูข้อดีและข้อจำกัดของแต่ละวิธี ดังนี้
ข้อดีและข้อจำกัดของ FIFO
FIFO มีข้อดีในด้านความง่ายต่อการจัดการและควบคุม เหมาะกับสินค้าที่ไม่มีวันหมดอายุ และช่วยลดความซับซ้อนในการบริหารคลัง แต่ก็มีข้อจำกัดคือไม่เหมาะกับสินค้าที่มีอายุจำกัด และอาจเกิดการสูญเสียหากไม่คำนึงถึงวันหมดอายุ
ข้อดีและข้อจำกัดของ FEFO
FEFO มีจุดเด่นในการลดการสูญเสียจากสินค้าหมดอายุ เหมาะกับสินค้าที่มีวันหมดอายุ และช่วยรักษาคุณภาพสินค้าได้ดี แต่ก็มีข้อจำกัดคือต้องมีระบบติดตามที่ซับซ้อนกว่าและใช้เวลาในการจัดการมากกว่า
ประโยชน์ของการบริหารคลังแบบ FIFO
ควบคุมต้นทุนสินค้าคงคลัง
ระบบ FIFO ช่วยให้ธุรกิจควบคุมต้นทุนสินค้าคงคลังได้อย่างแม่นยำ ด้วยการติดตามต้นทุนของสินค้าแต่ละล็อตตามลำดับการเข้า-ออก ทำให้การคำนวณต้นทุนขายมีความถูกต้อง และช่วยลดค่าใช้จ่ายในการเก็บรักษาสินค้าเนื่องจากมีการหมุนเวียนสินค้าที่เป็นระบบ ไม่เกิดการค้างสต๊อกเป็นเวลานาน
ลดความเสี่ยงจากสินค้าล้าสมัย
การนำสินค้าที่เข้ามาก่อนออกจำหน่ายก่อน ช่วยป้องกันปัญหาสินค้าล้าสมัยโดยเฉพาะในอุตสาหกรรมที่มีการเปลี่ยนแปลงรวดเร็ว เช่น แฟชั่นและเทคโนโลยี ลดความเสี่ยงในการต้องลดราคาหรือตัดจำหน่ายสินค้าที่ขายไม่ออก ช่วยรักษาอัตรากำไรของธุรกิจ
เพิ่มประสิทธิภาพในการจัดการพื้นที่คลังสินค้า
การจัดวางสินค้าอย่างเป็นระบบช่วยให้การใช้พื้นที่คลังมีประสิทธิภาพ พนักงานสามารถค้นหาและเข้าถึงสินค้าได้ง่าย ลดเวลาในการทำงาน และช่วยในการวางแผนการจัดเรียงสินค้าใหม่ ทำให้การใช้พื้นที่คลังสินค้าเกิดประโยชน์สูงสุด
ประโยชน์ของการบริหารคลังแบบ FEFO
ลดการสูญเสียจากสินค้าหมดอายุ
ระบบ FEFO ช่วยลดความสูญเสียจากสินค้าหมดอายุ โดยมีการติดตามวันหมดอายุของสินค้าแต่ละล็อตอย่างแม่นยำ ทำให้สามารถวางแผนการจำหน่ายได้ทันเวลา ลดต้นทุนความเสียหายจากการทิ้งสินค้าหมดอายุ และรักษาผลกำไรของธุรกิจได้ดี
เพิ่มคุณภาพสินค้าที่ส่งถึงลูกค้า
การควบคุมการจ่ายสินค้าตามวันหมดอายุ ช่วยรับประกันว่าลูกค้าจะได้รับสินค้าที่มีคุณภาพและมีอายุการใช้งานเหมาะสม ลูกค้ามีเวลาเพียงพอในการใช้ผลิตภัณฑ์ก่อนหมดอายุ สร้างความพึงพอใจและความไว้วางใจในระยะยาว
บริหารจัดการสินค้าที่มีอายุการเก็บรักษาจำกัด
ระบบ FEFO ช่วยในการติดตามและควบคุมสินค้าที่มีข้อจำกัดด้านอายุการเก็บรักษา ทำให้วางแผนการสั่งซื้อและจัดจำหน่ายได้เหมาะสม ไม่เกิดการสต๊อกมากหรือน้อยเกินไป และช่วยให้ปฏิบัติตามข้อกำหนดด้านคุณภาพและความปลอดภัยได้ครบถ้วน
การประยุกต์ใช้ FIFO และ FEFO ในธุรกิจต่าง ๆ
การนำระบบทั้งสองไปใช้ในธุรกิจนั้นต้องพิจารณาตามความเหมาะสมของประเภทสินค้า โดยในอุตสาหกรรมอาหารและเครื่องดื่ม มักนิยมใช้ระบบ FEFO เนื่องจากต้องควบคุมคุณภาพและความปลอดภัยของผลิตภัณฑ์อย่างเข้มงวด
สำหรับธุรกิจค้าปลีกและค้าส่ง มักใช้ทั้งระบบ FIFO และ FEFO ร่วมกัน เพื่อบริหารจัดการสินค้าหลากหลายประเภทให้มีประสิทธิภาพสูงสุด ส่วนในอุตสาหกรรมยาและเวชภัณฑ์ จะเน้นใช้ระบบ FEFO เป็นหลัก เพื่อควบคุมมาตรฐานความปลอดภัยและปฏิบัติตามข้อกำหนดทางกฎหมายอย่างเคร่งครัด
ทั้งนี้ การเลือกใช้ระบบใดนั้น ควรพิจารณาจากปัจจัยต่าง ๆ ดังนี้
- ลักษณะและประเภทของสินค้า
ลักษณะและประเภทของสินค้า มีผลโดยตรงต่อการจัดการ เช่น สินค้าอุปโภคที่ไม่มีวันหมดอายุอาจเหมาะกับระบบ FIFO ในขณะที่สินค้าประเภทอาหารหรือยาที่มีอายุจำกัดจำเป็นต้องใช้ระบบ FEFO เพื่อควบคุมคุณภาพอย่างเข้มงวด
- อายุการเก็บรักษา
อายุการเก็บรักษาเป็นอีกปัจจัยสำคัญที่ต้องพิจารณา สินค้าที่มีอายุการเก็บรักษาสั้น เช่น ผักสด เนื้อสัตว์ หรือผลิตภัณฑ์นม จำเป็นต้องมีระบบจัดการที่รวดเร็วและแม่นยำ ในขณะที่สินค้าที่เก็บได้นานอาจต้องการระบบที่เน้นการจัดการพื้นที่และการหมุนเวียนสินค้าที่มีประสิทธิภาพมากกว่า
- ข้อกำหนดทางกฎหมาย
ข้อกำหนดทางกฎหมายเป็นสิ่งที่ต้องให้ความสำคัญเป็นพิเศษ โดยเฉพาะในอุตสาหกรรมที่มีการควบคุมเข้มงวด เช่น อุตสาหกรรมยาและเวชภัณฑ์ อาหารและเครื่องดื่ม ที่ต้องมีระบบติดตามล็อตการผลิต วันหมดอายุ และสามารถตรวจสอบย้อนกลับได้ตามมาตรฐานที่กฎหมายกำหนด
- ความพร้อมของระบบและบุคลากร
ความพร้อมของระบบและบุคลากรก็เป็นปัจจัยที่ไม่ควรมองข้าม การนำระบบ FEFO มาใช้อาจต้องการการลงทุนในระบบเทคโนโลยีสารสนเทศที่ซับซ้อนกว่า รวมถึงการฝึกอบรมพนักงานให้เข้าใจและสามารถปฏิบัติตามขั้นตอนได้อย่างถูกต้อง ในขณะที่ระบบ FIFO อาจต้องการการลงทุนและการฝึกอบรมที่น้อยกว่า แต่ก็ยังต้องมีระบบการจัดการที่เป็นระเบียบและมีประสิทธิภาพ
หากผู้ประกอบการท่านใดต้องการยกระดับการบริหารคลังสินค้าของคุณด้วย FIFO หรือ FEFO Scale Up พร้อมให้บริการด้วยระบบคลังสินค้า Fulfilment โดยเรามีผู้เชี่ยวชาญมากประสบการณ์ยินดีให้คำปรึกษาและวางระบบที่เหมาะสมกับธุรกิจของคุณ หากสนใจบริการ Fulfilment เพื่อเริ่มต้นการเปลี่ยนแปลงที่จะนำธุรกิจของคุณไปสู่ความสำเร็จ ติดต่อเราวันนี้ หรือสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ทาง LINE ID : https://lin.ee/HPXeKAo หรือโทร. 098 991 9356
ข้อมูลอ้างอิง:
- Understanding the Difference: FIFO, FEFO, and LIFO in the Logistics Industry. สืบค้นเมื่อวันที่ 6 พฤศจิกายน 2567 จาก https://www.linkedin.com/pulse/understanding-difference-fifo-fefo-lifo-logistics-industry-sarwar